Termomodernizacja budynku – czym jest i co obejmuje?

Izolacja termiczna obejmuje wszystkie elementy konstrukcji mające kontakt z otoczeniem. Brak odpowiedniej izolacji może powodować utratę 40-50% energii, co znacząco zwiększa koszty ogrzewania w sezonie zimowym.

Eliminacja mostków termicznych – na co należy zwrócić uwagę?

Okna i drzwi. Wybór materiałów o niskiej przepuszczalności ciepła jest niezwykle istotny, zwłaszcza w przypadku głęboko osadzonych okien i starszych budynków. Materiał izolacyjny powinien być umieszczony jak najbliżej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych, aby zminimalizować powstawanie mostków termicznych.

Balkony. Balkony są miejscem powstawania wielu mostków. Powinny być ocieplone ze wszystkich stron, a izolacja spodu i boków może wymagać mocowania płyt termoizolacyjnych, takich jak styropian, za pomocą kołków fasadowych.

Ściany fundamentowe. Ocieplania ścian fundamentowych to krok, na który należy zwrócić uwagę już w początkowych fazach projektu domu. Warstwa izolacyjna powinna przebiegać w jednej linii z ociepleniem ścian. Polistyren ekstrudowany (XPS 200) jest bardzo dobrym materiałem, oferującym doskonałe właściwości termoizolacyjne.

Dach. Ocieplenie dachu jest równie ważne, ponieważ zapobiega utracie ciepła przez górną część budynku. Materiały takie jak wełna mineralna, czy też użycie styropianu pomagają w utrzymaniu optymalnej temperatury wewnątrz, optymalizując straty energii. 

Wzrost cen energii bezpośrednio wpływa na rosnące koszty ogrzewania i chłodzenia. Termoizolacja pozwala na ich optymalizację, a dostępne programy wsparcia czynią tę inwestycję bardziej przystępną.

• Zmniejszenie kosztów ogrzewania. Efektywna termoizolacja eliminuje mostki cieplne, zatrzymując więcej ciepła wewnątrz budynku. To skutkuje mniejszym zużyciem energii potrzebnej do ogrzania lub ochłodzenia pomieszczeń. Dzięki izolacji ściany nagrzewają się szybciej i efektywniej.
• Oszczędności na klimatyzacji. W upalne dni izolacja zapobiega przenikaniu gorącego powietrza do wnętrza, chroniąc pomieszczenia przed przegrzewaniem. W obliczu rosnących temperatur spowodowanych zmianami klimatycznymi, ta oszczędność staje się coraz bardziej opłacalna.
• Redukcja kosztów konserwacji. Termoizolacja nie tylko zwiększa efektywność energetyczną, ale także przedłuża żywotność obiektu mieszkalnego. Chroni konstrukcję przed negatywnymi skutkami warunków atmosferycznych i wahaniami temperatur, które mogą prowadzić do uszkodzeń strukturalnych, szczególnie na zewnątrz budynku. W efekcie zmniejszają się koszty związane z konserwacją i naprawami.

Termoizolacja bezpośrednio wpływa na zdrowie i samopoczucie, tworząc zdrowy mikroklimat w domu.

• Stała temperatura. Dzięki odpowiedniej izolacji temperatura wewnętrzna jest bardziej stabilna i zbliżona do zewnętrznej, co poprawia komfort cieplny. Bez izolacji ściany zimą są znacznie chłodniejsze (wymagając intensywniejszego ocieplenia domu), a latem cieplejsze niż powietrze wewnątrz. 
• Optymalna wilgotność. Utrzymanie wilgotności na poziomie 40-60% jest niezbędne dla zdrowia. Zbyt suche powietrze może powodować bóle głowy i gardła, natomiast nadmierna wilgotność sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów, co może prowadzić do rozwoju astmy i alergii. W trosce o swoje zdrowie warto pomyśleć o wprowadzeniu zmian, które pomogą utrzymać odpowiedni poziom wilgotności w pomieszczeniach.
• Eliminacja przeciągów. Bez odpowiedniej izolacji w domu mogą powstawać prądy konwekcyjne. Ogrzane powietrze unosi się, a zimne napływa w jego miejsce, co powoduje ruch kurzu i zanieczyszczeń. Taka cyrkulacja obniża komfort cieplny i negatywnie wpływa na zdrowie mieszkańców.

Termoizolacja budynków przynosi znaczące korzyści dla środowiska, pomagając w zmniejszeniu zużycia energii, co bezpośrednio przekłada się na redukcję emisji CO2 i zmniejszenie smogu.

• Neutralność klimatyczna. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych jest istotnym krokiem w osiąganiu neutralności klimatycznej. Niewłaściwa izolacja powoduje, że systemy grzewcze muszą pracować intensywniej, co zwiększa zużycie energii i emisję gazów cieplarnianych. Termomodernizacja skutecznie redukuje emisję CO2, a świadome podejście do tego problemu jest naszym wspólnym obowiązkiem.
• Redukcja smogu. W Polsce wymagania dotyczące jakości powietrza często są przekraczane, szczególnie w okresie grzewczym. Domy bez odpowiedniej izolacji termicznej emitują więcej pyłów, co pogarsza jakość powietrza. Zmniejszenie emisji CO2 przyczynia się do ograniczenia ryzyka chorób układu oddechowego i innych problemów zdrowotnych o każdej porze roku, przy okazji przyczyniając się również do poprawy kondycji środowiska naturalnego. 

Termomodernizacja to idealny moment, aby odświeżyć i zmienić wygląd budynku. Fasady są narażone na działanie wielu czynników zewnętrznych, które powodują przebarwienia, blaknięcie, ciemnienie oraz osadzanie się brudu, mchu i alg.

• Wartość dekoracyjna. Fasada budynku wpływa na estetykę otoczenia. Termomodernizacja w połączeniu z termoizolacją ścian zewnętrznych daje szansę na odnowienie elewacji. Systemy ociepleń nie tylko chronią budynek, ale także umożliwiają zmianę jego wyglądu. Cienkowarstwowe tynki strukturalne, dostępne w różnych kolorach, pozwalają uzyskać atrakcyjne efekty wizualne.
• Kreatywne podejście do elewacji. Różne uziarnienia tynku i techniki jego nakładania oferują możliwość tworzenia unikalnych tekstur na elewacji. Dzięki temu każdy budynek może zyskać wyjątkowy wygląd, który będzie cieszyć oko zarówno mieszkańców, jak i przechodniów.

Najpierw wykonaj audyt energetyczny

Audyt energetyczny budynku stanowi istotny etap w procesie redukcji jego energochłonności. To kompleksowa analiza techniczno-ekonomiczna, która ocenia zużycie energii w danym obiekcie i proponuje sposoby jego optymalizacji. Audyt dostarcza podstaw do projektu modernizacji, identyfikując aktualny stan oraz potencjalne ulepszenia w zakresie efektywności energetycznej. Kluczowym elementem audytu jest określenie zapotrzebowania na energię przed i po wdrożeniu sugerowanych działań modernizacyjnych.

Co obejmuje przeprowadzenie audytu energetycznego?

Audyt energetyczny analizuje wszystkie aspekty zużycia energii w budynku, obejmując:

• ściany, dachy, okna i drzwi,
• systemy grzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne,
• instalacje ciepłej wody użytkowej,
• oświetlenie i odnawialne źródła energii,
• układy odzysku energii odpadowej,
• zastosowanie alternatywnych źródeł energii i chłodzenia.

Dlaczego warto wykonać audyt w pierwszej kolejności?

Przeprowadzenie audytu energetycznego jako pierwszego kroku dostarcza szczegółowych informacji o aktualnym stanie budynku. Pomaga to zidentyfikować miejsca największych strat energetycznych i określić, jakie działania przyniosą największe korzyści. Audyt umożliwia:

• identyfikację problemów,
• opracowanie skutecznych rozwiązań,
• optymalizację kosztów,
• możliwość uzyskania dofinansowania,
• długoterminowe oszczędności.

Chociaż audyt sam w sobie nie jest podstawą do realizacji prac, stanowi cenny dokument pozwalający ubiegać się o środki na projekty termomodernizacyjne z funduszy środowiskowych i programów strukturalnych. Może obejmować budynki mieszkalne, obiekty zbiorowego zamieszkania, budynki samorządowe, lokalne sieci ciepłownicze oraz źródła ciepła. Audyt energetyczny jest także kluczowym dokumentem dołączanym do wniosku o premię termomodernizacyjną, który inwestor składa do Banku Gospodarstwa Krajowego za pośrednictwem instytucji kredytującej.

Termomodernizacja – dofinansowanie i warunki 

Program Czyste Powietrze działa od 2018 roku, mając na celu poprawę jakości powietrza i redukcję emisji gazów cieplarnianych poprzez zwiększenie efektywności energetycznej budynków. W ramach programu, dotacje mogą pokrywać od 40% do 70% kosztów, a w niektórych przypadkach nawet całość wydatków na przeprowadzone prace.

Dodatkowym wsparciem jest ulga termomodernizacyjna, która umożliwia właścicielom i współwłaścicielom domów jednorodzinnych odliczenie kosztów projektów termomodernizacyjnych od podatku. Maksymalna kwota odliczenia wynosi 53 000 zł na wszystkie realizowane projekty. Przykładowe z nich mogą obejmować: 

• modernizacje zmniejszające zapotrzebowanie na energię do ogrzewania budynku i podgrzewania wody, a także redukcję strat energii pierwotnej w lokalnych źródłach ciepła,
• podłączenie budynku do scentralizowanego systemu ciepła,
• wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

Ulga termomodernizacyjna jest dostępna dla podatników PIT, którzy opłacają podatek według skali podatkowej, według 19% stawki podatku lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Stolarka okienna i drzwiowa jako źródło utraty ciepła w budynku

Utrata ciepła w budynku nie ogranicza się tylko do ścian, dachu czy piwnic. Okna i drzwi również odgrywają znaczącą rolę, zwłaszcza jeśli są stare i nieszczelne. Okna, poza izolacją termiczną, pełnią istotną funkcję w wentylacji pomieszczeń, umożliwiając kontrolowany napływ powietrza, co jest niezbędne do prawidłowego działania wentylacji grawitacyjnej.

• Wielkość okien. Odpowiednia ilość światła słonecznego ma wpływ na nastrój, samopoczucie oraz wydajność osób przebywających w pomieszczeniach. Powierzchnia przeszkleń ma istotny wpływ na komfort cieplny. Zbyt duże okna mogą prowadzić do nadmiernych strat ciepła i przegrzewania pomieszczeń, co negatywnie wpływa na komfort termiczny. Natomiast niewielka liczba okien może zmniejszyć straty ciepła, ale powodować niedoświetlenie wnętrz, co zwiększa zapotrzebowanie na sztuczne oświetlenie i energię elektryczną.
• Sezon i lokalizacja. Powierzchnie przeszklone wpływają także na zyski ciepła z promieniowania słonecznego, szczególnie na początku i pod koniec sezonu grzewczego oraz w pomieszczeniach z oknami skierowanymi na południe. Pełne wykorzystanie tych zysków jest możliwe dzięki systemowi centralnego ogrzewania z automatyką pogodową. W budynkach energooszczędnych, zwiększenie powierzchni przeszkleń może prowadzić do wzrostu zużycia ciepła z powodu większych strat w okresach bez słońca.
• Kształt okien. Kształt okien ma także znaczenie. W budynkach edukacyjnych okna często grupowane są w jednej dużej powierzchni z wieloma skrzydłami, co może prowadzić do uszkodzeń przy częstym otwieraniu, skutkując wypaczeniem i nieszczelnością, zwiększając straty cieplne.

Ocieplenie budynku: ścian zewnętrznych i wewnętrznych

Ocieplenie budynku, obejmujące zarówno ściany zewnętrzne, jak i wewnętrzne, jest niezbędnym elementem termoizolacji mającym na celu ograniczenie strat ciepła. Izolacja ścian zewnętrznych to najczęściej wybierana metoda. Do ich ocieplenia stosuje się materiały takie jak styropian, wełna mineralna, pianka poliuretanowa czy płyty z włókna drzewnego. 

Ocieplenie ścian wewnętrznych stosuje się, gdy izolacja zewnętrzna jest niemożliwa, np. w budynkach zabytkowych lub o nietypowej architekturze. Proces ten wymaga szczególnej uwagi, aby uniknąć problemów związanych z wilgocią i kondensacją. Najważniejsze jest użycie materiałów o właściwościach paroprzepuszczalnych oraz zapewnienie odpowiedniej wentylacji pomieszczeń.

Metody ocieplenia ścian zewnętrznych

• External Thermal Insulation Composite System (ETICS)

Obecnie najpopularniejszą metodą ocieplania budynków jest złożony system izolacji cieplnej, znany również pod nazwą metoda lekka-mokra. Jest to jeden z najstarszych istniejących systemów wykorzystywanych do dzisiaj, liczący już blisko 70 lat. Ta technika wymaga odpowiednich warunków pogodowych i polega na mocowaniu materiałów izolacyjnych do ścian zewnętrznych przy użyciu plastikowych kołków i kleju. Następnie na styropianie lub wełnie mineralnej umieszcza się siatkę z włókna szklanego zatopioną w kleju, którą wykańcza się tynkiem cienkowarstwowym. Choć metoda ta może być kosztowna, jej zalety są niezaprzeczalne, zwłaszcza w kontekście obniżenia kosztów ogrzewania w sezonie zimowym oraz polepszania komfortu życia w sezonie letnim. Proces ten jest jednak wymagający i pracochłonny, dlatego zaleca się zatrudnienie specjalistów do jego realizacji.

• Metoda lekka-sucha

Metoda lekka-sucha jest prostsza i mniej popularna. Nie wymaga użycia zapraw i klejów, a materiały izolacyjne montuje się na rusztach przytwierdzonych do budynku za pomocą wkrętów. Ruszty mogą być wykonane z metalu lub drewna. Ta metoda jest szczególnie odpowiednia do ocieplania budynków drewnianych, altan działkowych i domków letniskowych. Może być stosowana przez cały rok i nie wymaga zatrudnienia specjalistycznej ekipy.

Ocieplenie ścian wewnętrznych

Ocieplenie ścian wewnętrznych stosuje się głównie wtedy, gdy zewnętrzna izolacja jest niemożliwa. Jest to często rozwiązanie dla budynków zabytkowych pod nadzorem konserwatorskim. Do izolacji ścian wewnętrznych najlepiej używać specjalistycznych materiałów, które zapobiegają wilgoci i pleśni. Płyty izolacyjne przykleja się bezpośrednio do ścian, a na koniec pokrywa tynkiem cienkowarstwowym.

Ocieplenie poddasza

W Polsce dominują parterowe domy z użytkowym poddaszem, zazwyczaj pod dwuspadowym dachem. Czasem spotyka się bardziej skomplikowane konstrukcje, jak dachy czterospadowe. Izolacja poddasza to skuteczny sposób na zmniejszenie rachunków za ogrzewanie oraz stworzenie komfortowej przestrzeni mieszkalnej na najwyższym piętrze domu. 

Ocieplenie poddasza – jaki materiał wybrać?

Wybór materiału do ocieplenia poddasza zależy od kilku czynników. Kluczowe znaczenie ma współczynnik przewodzenia ciepła λ (lambda) – im niższa jego wartość, tym lepsze właściwości izolacyjne materiału. Równie ważna jest odporność na wilgoć, ponieważ nasiąknięte wodą materiały tracą swoje właściwości izolacyjne. Przy ocieplaniu poddasza warto również zwrócić uwagę na trwałość i odporność materiałów na uszkodzenia.

Oprócz wyboru odpowiedniego materiału, istotne jest także prawidłowe ułożenie warstw izolacyjnych oraz zapewnienie ich ciągłości. Niewłaściwe wykonanie może prowadzić do zawilgocenia, rozwoju grzybów, pleśni oraz gnicia drewnianej konstrukcji. Ważna jest także odpowiednia wentylacja, która zapobiega problemom z wilgocią i utrzymuje zdrowy mikroklimat wewnątrz budynku.

• Ocieplenie wełną 

Użycie wełny mineralnej jest popularnym wyborem nie tylko przy ociepleniu ścian. Ze względu na swoje doskonałe właściwości izolacyjne i łatwość montażu idealnie sprawdzi się na poddaszu. Na rynku dostępna jest wełna szklana oraz wełna kamienna, nazywana również skalną (stosowana również do izolacji dachów płaskich), wytwarzana z mineralnych włókien szklanych lub skał wulkanicznych, takich jak bazalt. Obie wersje zapewniają skuteczną izolację termiczną.

• Ocieplenie pianką poliuretanową

Pianka poliuretanowa oferuje efektywną ochronę termiczną i akustyczną poddasza. Aplikowana jako piana, która następnie twardnieje, cechuje się doskonałymi właściwościami izolacyjnymi, wodoodpornością i odpornością na pleśń, eliminując potrzebę dodatkowej paroizolacji. Proces ten powinien być wykonany przez specjalistyczną firmę, a powierzchnia musi być wcześniej dokładnie oczyszczona. Chociaż koszt tej izolacji jest wyższy, jej efektywność rekompensuje wydatki.

• Ocieplenie styropianem

Styropian, czyli polistyren ekspandowany (EPS), jest lekkim, łatwym w montażu i relatywnie tanim materiałem do ocieplania dachu, oferującym dobrą izolację termiczną. Aby osiągnąć skuteczność, wymaga jednak odpowiedniej grubości warstwy izolacyjnej. W porównaniu z wełną mineralną i pianką poliuretanową, styropian ma gorsze właściwości izolacyjne, niższą odporność na ogień i słabsze właściwości akustyczne. Dodatkowo, charakteryzuje się niską paroprzepuszczalnością. Niższa odporność na ogień styropianu wpływa na bezpieczeństwo pożarowe, które jest istotnym czynnikiem przy wyborze materiału izolacyjnego.

• Ocieplenie celulozą

Izolacja poddasza celulozą, materiałem pochodzącym z recyklingu, staje się coraz bardziej popularna dzięki swojej ekologiczności i skuteczności. Celuloza, wytwarzana z makulatury, gazet i kartonów, dostępna jest w formie granulatu lub płatków, które wdmuchuje się między belki poddasza, tworząc efektywną warstwę izolacyjną. Materiał ten oferuje doskonałą izolację termiczną, brak emisji szkodliwych substancji oraz skuteczne tłumienie dźwięków, co jest ważne przy adaptacji poddasza na pomieszczenia użytkowe.

Ocieplenie poddasza - jaką metodę wybrać?

Skuteczne ocieplenie poddasza użytkowego jest istotne dla zapewnienia odpowiedniej izolacji termicznej domu. Wybór metody zależy od wielu czynników, takich jak budżet, preferencje ekologiczne, dostępność materiałów oraz specyfika dachu i wnętrza. Aby osiągnąć najlepsze rezultaty, warto zapoznać się z różnymi technikami ocieplania i dostosować je do indywidualnych potrzeb.

• Metoda nakrokwiowa

Metoda nakrokwiowa polega na montażu materiału izolacyjnego na powierzchni krokwi dachu. W tej technice płyty izolacyjne są układane na krokwiach lub na deskowaniu dachu, tworząc izolację od zewnątrz. Jest to szczególnie przydatne w starszych budynkach, ponieważ pozwala na ocieplenie poddasza bez konieczności przeprowadzania prac remontowych wewnątrz pomieszczeń. Cały proces można przeprowadzić z zewnątrz, co jest wygodne i praktyczne. Metoda ta jest również idealna, gdy planuje się aranżację wnętrz z widoczną więźbą dachową jako elementem dekoracyjnym.

• Metoda międzykrokwiowa

Metoda międzykrokwiowa polega na umieszczaniu izolacji termicznej między krokwiami dachowymi. Materiał izolacyjny, taki jak wełna mineralna, pianka poliuretanowa czy celuloza, jest układany w przestrzeni między krokwiami i zabezpieczany folią paroizolacyjną. Zwykle grubość izolacji wynosi od 25 cm do 30 cm, w zależności od zastosowanego materiału. Najlepsze efekty uzyskuje się, umieszczając izolację zarówno między krokwiami, jak i pod nimi, co eliminuje mostki termiczne.